1. prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub kandydatów do prowadzenia rodzinnego domu dziecka;
2. kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej;
3. przeprowadzanie badań psychologicznych dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub kandydatów do prowadzenia rodzinnego domu dziecka;
4. przeprowadzanie badań pedagogicznych oraz analizy warunków bytowo mieszkaniowych dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, umożliwiających dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb;
5. organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, kandydatów do prowadzenia rodzinnych domów dziecka oraz kandydatów do pełnia funkcji placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego;
6. zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji;
7. zapewnienie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych;
8. organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy;
9. umożliwienie korzystania z pomocy m.in. prawnika, pedagoga, psychologa;
10. prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej;
11. współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności, ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi,
12. przygotowanie rodziny zastępczej na przyjęcie dziecka poprzez gromadzenie niezbędnych dokumentów dotyczących dziecka, jego rodziny i rodzeństwa, przekazanie ich rodzinie zastępczej w dniu poprzedzającym dzień przyjęcia dziecka lub niezwłocznie po przyjęciu dziecka;
13. w przypadku stwierdzenia ustania przyczyny umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej informuje właściwy sąd o możliwość powrotu dziecka do jego rodziny zgłaszając opinię asystenta rodziny i opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej;
14. dokonywanie okresowej oceny sytuacji dziecka przebywającego w rodzinnej pieczy zastępczej;
15. uczestnictwo w zespołach ds. okresowej oceny sytuacji dziecka w placówkach opiekuńczo-wychowawczych;
16. dokonywanie oceny rodziny zastępczej lub prowadzącego rodzinny dom dziecka pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej im funkcji oraz jakości wykonywanej pracy;
17. zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających;
18. organizowanie opieki nad dzieckiem w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka nie może sprawować opieki z powodów zdrowotnych lub losowych, albo zaplanowanego wypoczynku;
19. stała współpraca z asystentami rodziny i pracownikami socjalnymi w zakresie opracowania planu pracy z rodziną i jego koordynacja z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;
20. udzielanie wsparcia przez koordynatorów pieczy zastępczej pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy zastępczej;
21. opracowanie indywidualnego programu usamodzielniania przez osobę usamodzielnianą wspólnie z opiekunem usamodzielnienia lub koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnioną pełnoletniości;
22. prowadzenie rejestru danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub doprowadzenia rodzinnego domu dziecka i o osobach pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej i oraz prowadzących rodzinny dom dziecka;
23. wydawanie opinii rodzinom zastępczym niezawodowym spełniającym warunki do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej lub prowadzącym rodzinne domy dziecka;
24. wydawanie opinii rodzinom zastępczym zawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka w celu umieszczenia większej liczby dzieci (powyżej 3 dzieci);
25. przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy.

Rodzinna piecza zastępcza.

Rodzicielstwo zastępcze jest formą opieki nad dzieckiem, które z różnych powodów nie może wychowywać się w rodzinie naturalnej.

Formami rodzinnej pieczy zastępczej w myśl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. z 2020 r., poz. 821 ze zm.) są:

1. rodzina zastępcza:
   • spokrewniona – tworzą ją małżonkowie lub osoba, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka;
   • niezawodowa - tworzą ją małżonkowie lub osoba niebędące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka lub też osoby zupełnie obce;
   • zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcje pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna - tworzą ją małżonkowie lub osoba niebędące wstępnymi lub rodzeństwem dziecka lub też osoby zupełnie obce;
2. rodzinny dom dziecka.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:

• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
• nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
• wypełniają obowiązek alimentacyjny – w  przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
• nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
• są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone:
  1. zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz
  2. opinią o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka wystawioną przez psychologa, który posiada co najmniej wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2 –letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym;
• przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym: rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
• nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
• w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodu.

Rodzinę zastępczą mogą stworzyć małżonkowie lub osoba nie pozostająca w związku małżeńskim.

Wymagane dokumenty od kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej:

1. Wniosek o utworzenie rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.
2. Życiorys osoby lub małżonków.
3. Odpis aktu małżeństwa – zupełny.
4. Zaświadczenie o wysokości zarobków.
5. Opinia od pracodawcy o pracowniku.
6. Zaświadczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenie rodzinnego domu dziecka wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
7. Opinia o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka.
8. Zdjęcie osoby lub małżonków.
9. Zaświadczenie o niekaralności.

Procedury kwalifikowania kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej

Kwalifikacja przebiega dwuetapowo:
I etap – wstępna kwalifikacja – kończy się wydaniem skierowania na szkolenie;
II etap – kwalifikacja końcowa – kończy się wydaniem zaświadczenia kwalifikacyjnego.

I etap:

1. Zgłoszenie kandydatów - osoby ubiegające się o pełnienie funkcji rodziny zastępczej mogą zgłosić się do siedziby Centrum: osobiście, telefonicznie lub za pośrednictwem Internetu. Otrzymują wówczas zaproszenie na rozmowę wstępną, podczas której uzyskują ogólne informacje n.t. rodzinnej pieczy zastępczej.
2. Wstępna rozmowa - odbywa się w Centrum.
   W trakcie spotkania pracownicy:
   • zapoznają się z kandydatami na rodziców zastępczych,
   • informują ich o obowiązujących procedurach oraz warunkach jakie winni spełniać kandydaci na rodzinę zastępczą,
   • przedstawiają wykaz wymaganych dokumentów,
   • nakreślają specyfikę funkcjonowania rodziny zastępczej.
3. Warunkiem rozpoczęcia współpracy jest:
   • pisemny wniosek kandydatów złożony do Organizatora wraz z uzasadnieniem,
   • wypełnienie otrzymanego formularza zgłoszeniowego,
4. Kandydaci posiadający już zaświadczenie kwalifikacyjne potwierdzające ukończenie szkolenia np.: w innym Ośrodku, po zweryfikowaniu przedłożonej dokumentacji i wizycie w domu pracownika PCPR rozpoczynają okres oczekiwania na dziecko.
5. W trakcie trwania wstępnej kwalifikacji kandydaci przedkładają Organizatorowi następujące dokumenty:
   • Zaświadczenie lekarskie - o stanie zdrowia ogólnego zawierające: brak przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, w uzasadnionych przypadkach organizator może wymagać zaświadczeń od innych specjalistów wykluczających ograniczenia zdrowotne w opiece nad dzieckiem.
   • Kserokopię dowodu osobistego.
   • Potwierdzenie zameldowania.
   • Zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach.
   • Oświadczenie kandydata, dotyczące sprawowania władzy rodzicielskiej.
6. Wywiad pedagogiczny przeprowadzony przez organizatora dotyczy:
   • motywacji kandydatów przy podejmowaniu decyzji o utworzeniu rodziny zastępczej,
   • doświadczeń w opiece nad dziećmi.
     Rozmowa ma też na celu rozpoznanie predyspozycji wychowawczych i opiekuńczych rodziny oraz ich oczekiwań związanych z dzieckiem.
7. Badanie psychologiczne - jest to indywidualne spotkanie z kandydatami na rodziców zastępczych. Psycholog przeprowadza rozmowę oraz testy psychologiczne, które pozwalają określić: predyspozycje psychiczne, osobowościowe kandydata oraz jego kompetencje wychowawcze.
8. Wizyta w domu - ma na celu bliższe poznanie kandydatów w ich środowisku rodzinnym. Kandydat wypełnia z przedstawicielem Organizatora kwestionariusz wywiadu.
9. Wstępna kwalifikacja kandydatów na rodziców zastępczych.
   Po zebraniu informacji oraz wymaganych dokumentów dotyczących kandydatów, uzyskują oni akceptację Organizatora i skierowanie na szkolenie dla przyszłych rodziców zastępczych (art. 43 ustawy)
10. Szkolenie kandydatów oraz staż w pieczy zastępczej (rodzinnej lub instytucjonalnej) jest obowiązkowe. Uczestniczą w nich kandydaci, którzy na podstawie zgromadzonych informacji uzyskali wstępną kwalifikację. Spotkania szkoleniowe odbywają się w grupie i są prowadzone metodą warsztatową. Termin pierwszego spotkania jest ustalony przez pracowników Centrum o czym kandydaci są informowani. Terminy kolejnych spotkań, ustalane są wspólnie w grupach tematycznych. Staż kandydaci ustalają indywidualnie.

Szkolenie kandydatów spokrewnionych z dzieckiem, można prowadzić według indywidualnego planu szkolenia, w zależności od potrzeb rodziny i dziecka; w tym przypadku nie jest wymagane odbycie stażu.

II etap:

11. Kwalifikacja - po zakończeniu szkolenia i uzyskania świadectwa, rozpoczyna się końcowa procedura kwalifikacyjna w/g kolejności:
    1.  złożenie wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego;
    2. powołanie Komisji Kwalifikacyjnej;
    3. przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego;
    4. wydanie zaświadczenia kwalifikacyjnego.
12. Okres oczekiwania na dziecko.

Dane kandydatów, po zakwalifikowaniu, umieszczane są w rejestrze danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodzin zastępczych prowadzonym przez Organizatora.

Kandydaci oczekują na propozycję ze strony Organizatora lub podejmują samodzielne działania zmierzające do stworzenia rodziny zastępczej.

W przypadku kandydatów do prowadzenia rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka organizator rodzinnej pieczy zastępczej przedstawia kandydatom propozycję terminu podpisania umowy w w/w zakresie stosownie do limitu rodzin zastępczych zawodowych na dany rok kalendarzowy, określonego w 3 letnim powiatowym programie rozwoju pieczy zastępczej.

13. Przygotowanie rodziny zastępczej na przyjęcie dziecka. Organizator przygotowuje rodzinę na przyjęcie dziecka przez:
    • Udzielenie szczegółowych informacji o dziecku i jego sytuacji rodzinnej.
    • Przekazuje dokumentację dziecka (art.47 ustawy)
      Organizator umożliwiając zapoznanie się z dzieckiem, stwarza warunki do nawiązania relacji oraz budowania wzajemnej akceptacji. Właściwy dobór dziecka i rodziny umożliwia optymalne zaspokajanie potrzeb dziecka a także oczekiwań rodziców zastępczych
14. Procedura sądowa:
    • Kandydaci na rodziców zastępczych składają wniosek o ustanowienie rodziny zastępczej wraz z wymaganą dokumentacją w Sądzie Rodzinnym.
    • Rodzinę zastępczą ustanawia Sąd Rodzinny, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
    • Umieszczenie dzieci w rodzinach zastępczych kandydatów następuje na podstawie postanowienia sądu.

Kandydaci na każdym etapie postępowania sądowego, jak też po zakończeniu całej procedury sądowej, mają możliwość korzystania ze wsparcia pracowników Centrum.